Wojsko Polskie to spadkobiercy wszystkich formacji wojskowych Polski na przestrzeni wieków.

Zapraszamy na historię Wojska Polskiego w pigułce.​

Wczesne wojsko, okres średniowiecza (Piastowie i Jagiellonowie)

          Najdawniejsza historia sięga czasów przed państwowych, gdzie w obronie własnego terytorium walczyła cała ludność dane osady, a słowo wojsko znaczyło tyle samo co „ludzie” i oznaczało wielką chmarę ludzi – pospolite ruszenie. Pierwsze wojsko profesjonalne to drużyny książęce z epoki pierwszych Piastów. Pojawiła się piechota, tarczownicy, jazda, później włócznicy i łucznicy. Były to formacje odnoszące sukcesy, co przekładało się na rozwój terytorialny młodego Polskiego Państwa.

          W wieku XII i XIII pojawia się rycerstwo, z którego w późniejszym okresie wykształciła się szlachta. W sytuacjach wyjątkowych do wojska zaciągani byli chłopi, a miast bronili mieszczanie. Wiek XIV i początki XV to rozwój zarówno uzbrojenia, jak i taktyki i strategii. 

Na polu bitwy dominował manewr polegający na oskrzydlaniu, otaczaniu, niekonwencjonalnym wykorzystywaniu pododdziałów piechoty i konnicy. Ważna była pomysłowość i zaskoczenie.. Wodzowie obserwowali starcie z odpowiednio wybranego miejsca (najczęściej wzgórza), skąd roztaczał się widok na całą okolicę.

          Za panowania Jagiellonów obok jazdy ciężkiej (kopijnicy) pojawia się jazda lekka – husaria (jedna z najbardziej rozpoznawalnych polskich formacji)  i pancerni. Później w uzbrojeniu pojawiła się osobista broń palna – pistolet, arkebuz i muszkiet. Nowym nabytkiem było też działo polowe.

Złoty wiek w historii wojska polskiego – XVIIw.

          Wiek słynnych zwycięstw wynikających z nowoczesnej i nowatorskiej struktury wojska oraz ich właściwego użycia w polu walki. W roku 1618 użyto po raz pierwszy, popularnej w drugiej połowie stulecia dragonii, czyli konnej piechoty (walczyli pieszo, a poruszali się wierzchem). Już 9 lat później podczas wojny polsko-szwedzkiej liczebność piechoty i dragonii, przekroczyła liczebność jazdy polskiej. 

 

          Król Jan III Sobieski wprowadził do uzbrojenia muszkieterów berdysze, które służąc jako podpórki do muszkietów były także groźną bronią białą.

          Artyleria i marynarka wojenna także przeżywały krótki rozkwit w tym czasie, a polskie okręty pokonały szwedzkie w bitwie pod Oliwą.

Okres rozbiorów

          Po upadku wojska w XVIII wieku polska stopniowo traciła swoją niepodległość. Powstały polskie formacje wojskowe na emigracji: wojsko Tadeusza Kościuszki, Legiony Polskie we Włoszech. W okresie Księstwa Warszawskiego nastąpiła reorganizacji armii – liczyła 17 pułków piechoty, 16 pułków jazdy, korpus artylerii i inżynierii. W kawalerii, sformowano nowe, dotychczas nieznane formacje: dwa pułki huzarów, oraz pułk ciężkiej jazdy – kirasjerów. W skład artylerii wchodziły: pułk artylerii pieszej i pułk artylerii konnej, kompania rzemieślnicza i batalion saperów.

          W ramach Wielkiej Armii Napoleona sformowano V korpus pod dowództwem księcia Poniatowskiego, po raz pierwszy w historii używając nazwy Wojsko Polskie. Na początku XIX w. powstało wojsko Królestwa Kongresowego.

          W ramach Powstania Listopadowego zmobilizowano pod broń ok. 70 000 żołnierzy Po upadku powstania polskie wojsko przestało istnieć, a tysiące polskich żołnierzy wcielono do armii rosyjskiej.

          W okresie Wiosny Ludów powstało Wojsko Wielkopolskie i Legiony Polskie na Węgrzech. Formacje walczyły o odzyskanie niepodległości przez Polskę. W 1863 wybuchło powstanie styczniowe – największe polskie powstanie narodowe. Łącznie w walkach wzięło udział 200 000 partyzantów. Po upadku powstania państwo pogrążyło się w żałobie narodowej. W roku 1867 zniesiono autonomię Królestwa Polskiego, a Polaków dotknęły ogromne represje i zintensyfikowana rusyfikacja.

I Wojna Światowa

          W 1914 powołane do życia na terenie Galicji zostały Legiony Polskie. Brygadami dowodzili Józef Piłsudski i gen. Haller. Obie brygady dały później początek Polskiemu Korpusowi Posiłkowemu.  Formuje się „Błękitna Armia” we Francji.

XX-lecie międzywojenne

          Młode niepodległe państwo musiało zmierzyć się w wojną polsko-bolszewicką, a zwycięska Bitwa Warszawska zwana cudem nad Wisłą zdecydowała nie tylko o losach Polski, ale też całej zachodniej Europy. W pierwszych latach pokoju Polska rozporządzała dwoma rodzajami sił zbrojnych: lądowymi i Marynarką Wojenną. Liczyły one około 290 000 żołnierzy, w tym około 17 000 oficerów oraz 275 000 podoficerów i szeregowych, a także około 80 000 koni.

          Po przejęciu władzy w Państwie Józef Piłsudski reorganizuje armię. W okresie międzywojennym armia jest unowocześniana, zyskuje dużą wartość bojową. Plany dalszego rozwoju przekreśla atak Niemiec na Polskę rozpoczynający II wojnę światową.

II wojna światowa

          Bohatersko broniące się młode Państwo, pozostawione przez sojuszników nie miało szans z agresorami. Do końca wojny prowadzi wojnę partyzancką. Powstaje m.in.  Armia Krajowa, Polacy walczą w narodowym zrywie podczas Powstania Warszawskiego.  Poza granicami organizują się Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie, Polskie Siły Powietrzne na obczyźnie, Polacy wsławiają się w Bitwie o Anglię i Bitwie o Monte Cassino.

Lata powojenne

          Jednym z najważniejszych zadań stojących przed wojskiem po zakończeniu wojny było rozminowanie kraju. W latach 1944 do 1956 roku prowadzono operację rozminowywania kraju. W jej wyniku sprawdzono i rozminowano obszar o powierzchni ponad 250 000 km kwadratowych (80% powierzchni kraju). Znaleziono i usunięto 14,75 mln min różnego rodzaju i 59 mln pocisków, bomb i innej amunicji. W operacji rozminowywania śmierć poniosło 646 saperów.

          Nazwa sił zbrojnych została zmieniona na Ludowe Wojsko Polskie. Był to element taktyki polityczno-propagandowa komunistów. Polegała ona na przejmowaniu symboli narodowych, barw narodowych i nazw kojarzących się z niepodległą Rzecząpospolitą Polską, aby stały się one przykryciem dla procesu budowy totalitarnego państwa komunistycznego w pełni zależnego od Związku Sowieckiego. Dobrze kojarzące się  „Wojsko Polskie” poprzedzono przymiotnikiem Ludowe.

Po roku 1989 – czasy aktualne

          W początkowych latach postanowiono utrzymać dotychczasowy potencjał militarny w celu odstraszania potencjalnego przeciwnika. Wstrzymano redukcję wojska.

          Od 1990 Siły Zbrojne RP przechodzą restrukturyzację i modernizację – wymieniany jest przestarzały sprzęt wojskowy. Uzbrojenie Polski uzupełniają myśliwce F-16, samoloty transportowe CASA C-295M i C-130 Hercules, transportery opancerzone KTO Rosomak, czołgi podstawowe Leopard 2, lekkie śmigłowce SW-4 oraz przeciwpancerne pociski rakietowe SPIKE.

          Od 11 lutego 2009 roku w Polsce nie stosuje się przymusowego poboru do wojska, a 22 stycznia 2010 roku zakończył się proces całkowitego uzawodowienia armii. 

          Siły Zbrojne RP przeszły z modelu wielkiej armii poborowej do mniejszej armii składającej się z żołnierzy zawodowych oraz ochotników.

          Wojska operacyjne Sił Zbrojnych RP brały i biorą udział w wielu operacjach zagranicznych ONZ, NATO i UE.

          Polskie Siły Zbrojne w aktualnych rankingach portalu Global Firepower polskie siły zbrojne pośród 138 porównywanych armii świata lokują się na 21. miejscu (stan na maj 2020) – zaraz za Hiszpanią, a przed Wietnamem – i podwyższyły swoją pozycję w rankingu w porównaniu z poprzednim rokiem (wówczas na 24. miejscu).